Gingivitis is een milde vorm van tandvleesontsteking. Het blijkt uit onderzoek dat de meeste mensen de tandplak niet goed verwijderen en daardoor last hebben van tandvleesontsteking. Over het algemeen veroorzaakt tandvleesontsteking weinig tot geen pijn. Toch is het goed je te realiseren dat het hier om een open wond gaat die je goed moet verzorgen. Met de juiste mondverzorging is gingivitis goed te verhelpen. Het is belangrijk om de tandvleesontsteking in een zo vroeg mogelijk stadium te ontdekken zodat er geen blijvende schade ontstaat. Als je namelijk niets doet, dan kan de ontsteking verergeren met alle gevolgen van dien. Gingivitis kan een voorstadium zijn van Parodontitis (kaakbotontsteking met verlies kaakbot).
Gingivitis herkennen
Gezond tandvlees is te herkennen aan de lichtroze kleur, geen last van bloedingen tijdens het poetsen en/of reinigen tussen de tanden en kiezen en het tandvlees ligt stevig tegen de tanden en kiezen aan. De wortels en het tandbeen zijn bovendien niet zichtbaar. De kenmerken van ongezond tandvlees zijn een rodere kleur dan gewoonlijk, het bloedt wel eens tijdens het poetsen en/of reinigen tussen de tanden en het is wat gezwollen en slap. Er kunnen ook wortels zichtbaar zijn.
Oorzaak bloedend tandvlees
De ontsteking van de rand van het tandvlees wordt veroorzaakt door bacteriën. De bacteriën bevinden zich in de tandplak en hopen zich vooral op tussen tanden en kiezen. Tandplak is een zacht en kleverig laagje op de tanden en kiezen en bestaat voor 70% uit bacteriën. Zeer kort na het poetsen begint het zich al te vormen. De bacteriën zijn afkomstig uit het speeksel. Het laagje tandplak wordt steeds dikker en de samenstelling van de bacteriën verandert. Na ongeveer 24 uur begint de plak schadelijk te worden. In de afbeelding hierboven is de tandplak (geel) schematisch op deze plaatsen getekend.
De tandplak langs de randen van het tandvlees zal, als deze niet tijdig verwijderd wordt, schadelijke (afval)stoffen produceren. Het tandvlees raakt geïrriteerd en het lichaam start een afweerreactie. Als gevolg hiervan zal het tandvlees opzwellen en zal de doorbloeding van het tandvlees toenemen. Dit verklaart het rode aspect van het tandvlees op de afbeelding hierboven. Tevens zal een deel van de vezels die door het tandvlees lopen, worden afgebroken. Dit heeft als gevolg dat het tandvlees nu niet meer strak tegen de tand aan ligt. Met andere woorden de col van de coltrui mist zijn elastische vezels en hangt nu losjes om de nek. Bij een deel van de mensen zal de afbraak hier stoppen, maar bij anderen zal de afbraak, onder bepaalde omstandigheden, verder richting het kaakbot gaan. (Parodontitis)
Tandsteen
Tandplak kan ook hard worden door de kalkzouten uit het speeksel (tandsteen). Tandsteen vormt een ideale aanhechtingsplaats voor nieuwe tandplak. Tandsteen verhindert dat de tandplak volledig kan worden weggehaald. Daarom is het belangrijk dat niet alleen de tandplak maar ook het eventueel aanwezige tandsteen van de tanden en kiezen wordt verwijderd. Tandplak kun je zelf verwijderen, maar tandsteen kan alleen worden weggehaald door jouw tandarts of mondhygiënist.
Behandeling gingivitis
Behandeling van gingivitis richt zich dus op het verwijderen van de tandplak. Die tandplak kan je zelf dagelijks verwijderen door een goede mondhygiëne, dus ook reinigen tussen tanden en kiezen. Poetsen alleen verwijdert slechts 60% van de tandplak. Met het gebruik van een rubberen stoker, interdentale rager of monddouche tijdens de poetsbeurt, wordt dit percentage verhoogd naar 85%. Ter aanvulling kun je nog spoelen met een aanbevolen mondspoelmiddel.
Jouw tandarts of mondhygiënist kan je persoonlijk advies geven en zo nodig gecombineerd met het verwijderen van tandsteen door de mondhygiënist, zal gingivitis binnen korte tijd geheel genezen.
Het is verstandig om regelmatig het gebit door een tandarts of mondhygiënist te laten controleren. Zo kan worden voorkomen dat een eventueel aanwezige gingivitis verergert of terugkomt.
Wat je nog meer kunt doen
Ga bij jezelf na hoe jouw levensstijl is en of de volgende factoren hiervan deel uitmaken. Onderstaande factoren zijn namelijk van invloed op de mondhygiëne.
- Regelmatig tandartsbezoek Bezoek de tandarts of mondhygiënist tweemaal per jaar voor een controle van het gebit en de mondgezondheid. Overleg met de behandelaar of aanvullende gebitsreiniging door een mondhygiënist gewenst is.
- Aanleg Tandplak alleen leidt niet tot tandvleesontsteking. Ben jij er gevoelig voor, zorg dan in ieder geval voor een goede mondhygiëne.
- Stop met roken. Ieder mens heeft afweercellen die via de bloedvaten hun weg vinden. De bacteriën in onze mond worden door deze afweercellen aangevallen. De nicotine in de tabaksrook kan doordringen in het tandvlees waardoor de bloedvaten kunnen vernauwen. Zo zullen minder afweercellen de bacteriën bereiken. Nicotine vermindert ook de aanmaak van speeksel. Dit alles geeft een verhoogd risico op tandvleesontsteking.
- Stress (Chronische) stress kan leiden tot een verminderde weerstand. Hierdoor ben je vatbaarder voor ziekten. Bij een slechte mondhygiëne krijgen de aanwezige bacteriën meer en sneller de kans je algemene gezondheid te schaden en je ziek te maken.
- Alcohol en drugs Het gebruik van alcohol en/of drugs kan nadelige gevolgen hebben op de conditie van tanden en tandvlees. De relatie moet worden gezocht in de afname van de speekselvloed (gemiddelde dagelijkse speekselproductie). Speeksel houdt de mond vochtig en comfortabel en beschermt het mondslijmvlies. Een gebrek aan speeksel kan de oorzaak zijn van een vieze smaak in de mond of een branderig gevoel. Het kan ook leiden tot gebitsproblemen, mondwondjes (aften) en tandvleesontsteking.
- Medicijnen Veel medicijnen hebben als bijwerking een droge mond. De krachtige afweermechanismen van het speeksel bestrijden de bacteriën die mondinfecties veroorzaken. Een beperkte hoeveelheid speeksel in je mond kan leiden tot een verhoogd risico op gaatjes en tandvleesontsteking.
- Zwangerschap Tijdens de zwangerschap verandert de hormoonhuishouding. Het tandvlees kan roder en opgezwollen zijn en gaan bloeden tijdens het tandenpoetsen. Deze gevoeligheid is een reactie op tandplak. Het wordt veroorzaakt door een verhoogd niveau van het hormoon progesteron in het lichaam. Deze tandvleesontsteking tijdens de zwangerschap wordt ook wel ‘zwangerschapsgingivitis’ genoemd
