Mondzorg is van groot belang voor de algehele gezondheid, de kwaliteit van leven en ter preventie om infecties te voorkomen. Denk in dit geval aan het oplopen van een longontsteking bij ziekte of tijdens opname in het ziekenhuis. Ontstekingen in de mond als oorzaak van een longontsteking wordt nog vaak over het hoofd gezien en moet nader worden onderzocht. Een longontsteking is ernstig, zeker als de persoon al zwak is of een longziekte heeft.
Ontstaan longontsteking
Longontsteking komt grotendeels door bacteriën zoals de pneumococ of door virussen zoals corona. Maar ook door longontsteking-veroorzakende bacteriën in de mond die in de longen terechtkomen tijdens het ademen. Om dit te voorkomen is het belangrijk om goed te poetsen, stokeren en te stoppen met roken en tussendoortjes te eten en drinken. Bij verzwakte mensen in verpleeghuizen en bij neurologische ziekten kan het verslikken, waardoor voeding of drank per ongeluk in de longen komt, een oorzaak zijn.
Bacterieleven in de mond
In de mond heerst een ingewikkeld en zeer divers ecosysteem met naar schatting 700 soorten bacteriën, schimmels, virussen en protozoa (ééncellige micro-organismen). Uitgebreide gegevens uit diverse onderzoeken hebben een verband gelegd tussen het bacterieleven in de mond, de mondgezondheid, tandplak en parodontitis (ernstige tandvleesontsteking, waarbij bot zich terug trekt en tanden en kiezen verloren kunnen gaan). Parodontitis komt veel vaker voor bij rokers en wordt regelmatig gezien bij de ontwikkeling van longontsteking. Ook hebben rokers een grotere kans op virusinfecties en het krijgen van corona en longontstekingen. Om die reden wordt een goede dagelijkse mondverzorging aanbevolen om longontsteking in het ziekenhuis te voorkomen. Met name bij kwetsbare mensen op de intensive care afdeling en bij beademing.
Chloorhexidine, tegenstrijdige uitkomsten onderzoek
In het verleden werden mondspoelingen met chloorhexidine opgenomen in het preventieprotocol op basis van een meta-analyse die een afname van 30% tot 40% van longontsteking bij beademing aantoonde. Echter, bij een daaropvolgend onderzoek op een intensive care afdeling, bleek dat chloorhexidine geassocieerd kon worden met een verhoogde sterfte. Deze tegenstrijdige onderzoeken zijn in de bureaulade beland met een ontstane onduidelijkheid over strategieën om longontsteking in het ziekenhuis te voorkomen.
Nog veel onduidelijk
De exacte elementen van mondverzorging die longontsteking kunnen voorkomen zijn dus nog onduidelijk, grotendeels als gevolg van tegenstrijdige onderzoeken met betrekking tot het spoelen met chloorhexidine. Chloorhexidine is een middel tegen bacteriën, schimmels en omhulde virussen dat de doorlaatbaarheid van het celmembraan verandert en de vorming van biofilms (plakkerige massa tussen tanden en kiezen waarin bacteriën leven) voorkomt. Het voorkomen van een biofilm en een goede balans tussen goede en slechte bacteriën is belangrijk voor een goede mondgezondheid. Chloorhexidine doodt alle bacteriën, helaas ook de goede wat een gezonde balans verstoort.
Wat als patiënt of mantelzorger te doen met deze informatie?
Chloorhexidine is nog altijd het meest geadviseerde mondspoelmiddel na een tandheelkundige behandeling of -operatie. Bij dit middel is het advies om het gebruik te beperken tot maximaal 2 weken, langer is vaak ook niet nodig. Bij langer gebruik verkleuren de tanden, kiezen en tong bruin!
Het is in ieder geval duidelijk dat het onderhouden van een zorgvuldige dagelijkse mondhygiëne extra belangrijk is als je in het ziekenhuis verblijft, een ziekte doormaakt of om andere reden kwetsbaar bent. Van spoelmiddelen met o.a. actief zuurstof is bekend dat zij de slechte bacteriën doden en de goede bacteriën positief beinvloeden. Dit zou wellicht een goed alternatief kunnen zijn.
Bron onderzoeken: https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/article-abstract/…
