Veel mensen voelen spanning bij een bezoek aan de tandarts of mondhygiënist. Soms is die spanning mild, maar voor anderen kan het weken van tevoren al ongemakkelijk worden. Het lichaam reageert met onrust, spanning of angst, alsof er iets ergs staat te gebeuren. Toch hoeft die angst niet altijd te gaan over de (mond)zorgverlener zelf. Vaak ligt de oorzaak ergens anders. Omdat lichaam en geest onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, kan het zenuwstelsel reageren op iets dat dieper in ons geheugen ligt opgeslagen.
Angst die het lichaam overneemt
In mijn werk als integraal mondhygiënist kwam ik in gesprek met een cliënt die vertelde dat ze al weken voor haar afspraak angstig was. Alleen al het denken aan de tandartsbehandeling zorgde ervoor dat haar hart sneller klopte en haar lichaam verkrampt raakte. Ze wist dat de behandeling goed zou verlopen, maar haar lijf vertelde iets anders.
We besloten in mijn praktijk voor lichaamsgerichte psychotherapie te onderzoeken wat er precies gebeurde in haar lichaam. Toen ze over haar tandartsbezoek sprak, voelde ze direct de spanning weer opkomen. Ik nodigde haar uit om stap voor stap naar haar lijf te gaan, te vertragen, te ademen en aanwezig te zijn bij wat zich op dat moment liet voelen.
Wanneer het zenuwstelsel zich veilig genoeg voelt, kunnen er herinneringen naar boven komen die eerder te pijnlijk waren om bewust te dragen. En dat gebeurde ook bij haar.
Een herinnering uit de kindertijd
Er verscheen een herinnering die diep was weggestopt. Ze was vijf jaar oud en werd regelmatig door onbekenden van school gehaald, omdat haar ouders er op dat moment niet konden zijn. Voor een kind kan zo’n ervaring het gevoel van veiligheid en hechting verstoren.
In de sessie maakte ze contact met het kleine meisje van toen.
Ze kon voelen wat dat kind ooit had gemist: nabijheid, troost en veiligheid.
Ik ondersteunde haar als therapeut en bood de bedding die vroeger ontbrak. In dat veilige contact vond co-regulatie plaats, het vermogen om samen spanning te reguleren in aanwezigheid van een ander. Hierdoor kon haar lichaam ontspannen en kreeg haar zenuwstelsel de kans om een nieuwe, helende ervaring op te doen.
Een nieuwe verbinding in het brein
Wat er in zo’n moment gebeurt, is wat we neuroplasticiteit noemen: het vermogen van het brein en het zenuwstelsel om zich aan te passen en nieuwe, gezonde verbindingen te vormen. Het systeem leert zich opnieuw af te stemmen op rust, veiligheid en vertrouwen.
Na afloop voelde ze meer ruimte en ontspanning in haar lichaam. Ze gaf aan dat de angst zachter was geworden.
Waarom dit belangrijk is voor (mond)zorgverleners en andere cliënten
Angst of spanning bij een cliënt hoeft niet altijd te ontstaan door een nare ervaring in de behandelkamer. Soms raakt het aan iets diepers, iets ouds, dat in het lichaam nog onbewust aanwezig is.
Voor als je dit soort angst herkent bij jezelf, dan kan lichaamsgerichte psychotherapie ondersteunend zijn om het zenuwstelsel te leren ontspannen, oude spanning los te laten en meer rust te ervaren in het lichaam op de lange termijn.
Dan pak je echt de onderliggende oorzaak aan. Ademhalingstechnieken kunnen hierbij ondersteunend werken, maar zijn soms niet voldoende. Er kan meer nodig zijn, en daar kan lichaamsgerichte psychotherapie een waardevolle aanvulling in zijn.
Angst hoeft niet de boventoon te voeren. Er is altijd een weg naar meer ontspanning, draagkracht en verbinding met jezelf.
Meer weten? Klik hieronder op mijn naam of bezoek mijn website.
