Ingediend door admin-systeembeheer op do, 05/19/2011 - 09:41

In de tweede helft van de negentiende eeuw werd fluoride al door een aantal tandartsen aanbevolen om tanden harder te maken. In het begin van de twintigste eeuw begon men uitgebreider wetenschappelijk onderzoek te doen naar fluoride. De eerste fluoridetandpasta stamt overigens al uit 1907.

Colorado springs

Zoals vaker bij ontdekkingen onderzocht de onderzoeker in eerste instantie een ander verband: Tandarts McKay startte 1901 een praktijk in Colorado Springs, het viel hem op dat veel van zijn patiënten verkleuringen van hun tanden hadden. Doordat veel van zijn lokale patiënten dit hadden, ongeacht ras, geslacht en levensomstandigheden, vermoedde McKay dat het mogelijk iets met het drinkwater te maken had.

Deze verkleuringen bleken niet alleen in Colorado voor te komen. In gebieden waar het drinkwater van nature een hoge concentratie aan fluoride bevat, kwam dit ook voor. Men kon nu door deze onderzoeken schatten welke mate van verkleuring optreedt bij welke hoeveelheid fluoride in het drinkwater. Het onderzoek naar fluoride zou nu afgesloten kunnen worden, ware het niet dat onder andere McKay tijdens de onderzoeken had vastgesteld dat de verkleurde tanden en kiezen minder gevoelig waren voor tandbederf.

Fluoridering drinkwater

Nederland heeft ook een belangrijke rol gespeeld in het onderzoek naar fluoride. In 1947 verzocht de minister de gezondheidsraad te adviseren over drinkwater fluoridering. Hiervoor werd in 1953 een groot en langdurig onderzoek gestart. Dit onderzoek staat bekend als het Tiel-Culemborg onderzoek, nog steeds gezien als een van de beste onderzoeken naar drinkwater fluoridering. Aan het drinkwater van Tiel werd fluoride toegevoegd, terwijl het ongefluorideerde drinkwater van Culemborg als controle diende. De tandartsen noteerden 16,5 jaar lang de gebitsstatus van de kinderen die in Tiel en Culemborg opgroeiden.

In de linker figuur is te zien dat het aantal aangetaste vlakken van tanden en kiezen bij de kinderen in Tiel (fluoride) op alle leeftijden lager is dan in Culemborg. Uit het onderzoek kwam ook naar voren dat ondanks dat er duidelijk minder tandheelkundige behandelingen in Tiel noodzakelijk waren, er toch bijna net zoveel vlakken met (beginnend) tandbederf aanwezig waren. Dit belangrijke gegeven toont aan dat fluoride eerder de voortgang van tandbederf remt dan het ontstaan. Met andere woorden gaatjes worden minder snel groot en diep!

Uit dit onderzoek konden nog een aantal interessante conclusies getrokken worden. Het gebruik van fluoride op jonge leeftijd tijdens de vorming van de (blijvende) tanden en kiezen was minder belangrijk dan men dacht. Dit vroege fluoridegebruik gaf alleen een extra bescherming vlak na het doorbreken en op de langere termijn bleek deze extra bescherming te verdwijnen.

Fluoride moet gebruikt blijven worden om effect te hebben en te houden. Als een persoon uit de fluoride groep stopt zal deze nog wel een voorsprong van minder aangetaste vlakken hebben op iemand die nooit fluoride heeft gebruikt, maar zullen bij beiden vanaf dat moment even 'snel' nieuwe gaatjes ontstaan.

Drinkwater fluoridering is in Nederland nooit ingevoerd. Een aantal uitspraken van de Hoge Raad uit de jaren zeventig maakte het onmogelijk om dit in te voeren. Het hoofdargument was de vrijheid voor de Nederlander om te kunnen kiezen tussen drinkwater met of zonder fluoride, dit maakte het invoeren hiervan praktisch onmogelijk. Gelukkig was fluoride inmiddels verkrijgbaar in bijna alle tandpasta, zodat de gebitsgezondheid van de Nederlander de afgelopen decennia spectaculair kon verbeteren.

 

Artikel auteur

Jan Willem Vaartjes

Jan Willem Vaartjes

Tandarts-implantoloog