"Ik ben bang om de controle te verliezen" is een veelgehoorde reden als je vraagt waarom iemand angstig is voor een tandheelkundige behandeling, of zich op zijn minst niet zo op zijn gemak voelt in de tandartsstoel. De begripvolle tandarts zal aanbieden je een stukje van die controle terug te geven, door bijvoorbeeld even te stoppen met boren als jij je hand op steekt; als het even niet meer gaat en je merkt dat je in paniek raakt. Maar het voelt een beetje als een doekje voor het bloeden: je hebt niet echt de controle; pauze is slechts uitstel. Nog steeds ben je je, misschien onbewust, aan het verzetten, en ben je voortdurend alert, omdat je lichaam (al dan niet terecht) pijn verwacht. Rationeel gezien ben je echt zelf naar de praktijk gekomen, in die stoel gaan liggen en heb je je mond opengedaan, want je weet dat dat het verstandigste is, maar je hele instinct schreeuwt het tegendeel. En dat is een heel logische reactie als je het objectief bekijkt. Je ligt in een enorm kwetsbare, haast onderworpen, houding achterover: het tegenovergestelde van een houding waarin je snel opspringt en wegrent voor die hongerige sabeltandtijger, om maar eens de vergelijking met onszelf als ongecultiveerde oermens te maken. (No pun intended!) De stoel waarop je ligt staat midden in een kamer: 'de aanval' kan van alle kanten komen, je kunt je nergens verbergen. Een felle lamp is gericht op je open mond, een van de gevoeligste en intiemste delen van ons lichaam, waarmee we proeven, eten, zoenen en liefkozen. En net buiten je blikveld, maar ruim binnen je intieme zone*, zit iemand die niet zal aarzelen een aantal van die blinkende instrumenten die hij of zij binnen handbereik heeft te gebruiken. Want begripvol of niet, dat is wel wat er staat te gebeuren. En dan vind je het gek dat je je niet op je gemak voelt?
Als ik naar de tandarts moet heb ik altijd een beetje de zenuwen: het spookt minstens een paar dagen door m'n hoofd, en op de ochtend van de afspraak heb ik dat bekende gespannen gevoel in mijn onderbuik en ben ik aan de diarree. Ik doe een poging om in de wachtkamer wat tot rust te komen, maar ik weet niet hoe lang ik precies moet wachten en de eventuele achtergrondgeluiden helpen ook niet. Eenmaal in de stoel heb ik geen tijd om me te ontspannen. Ik zie weer eens nieuw gezicht boven me (zwangerschapsverlof...) en men heeft duidelijk een beetje haast. Ik zet me schrap en binnen niet al te lange tijd sta ik weer buiten. Al die tijd was ik in deze gespannen modus, meestal zonder reden. Het is niet echt angst, meer een soort natuurlijke stress-reactie op de situatie die ik eerder geschetst heb. Volkomen normaal; het zou me niets verbazen als iedereen dit in meer of mindere mate heeft. Als je het vrij sterk hebt, voelt het al gauw als angst natuurlijk... Volkomen normaal, maar zo onnodig en vermoeiend...
En het doet er ook niet echt toe natuurlijk; wat zijn nou die paar momenten lichte stress twee keer per jaar? Je kunt voldoende ratio opbrengen om je instinct te negeren, geen probleem. Je rent heus niet weg :P . Je hebt je check-up weer gehad, en je hoeft pas over een half jaar weer. Het doel is bereikt. Zodra je buiten staat is de buikpijn verdwenen.
Maar het voelt zo onbevredigend, de benadering is zo negatief, terwijl iemand je alleen maar helpt… En als je nou wel eens een lange behandeling moet ondergaan? Die voortdurende stress-modus is zo vermoeiend; zou het niet veel prettiger zijn als je je volledig kon ontspannen, je volledig kon overgeven aan de kundige handen van de tandarts? Maar hiervoor is uiteraard een heel sterke vertrouwensband nodig, omdat het zo tegen je natuur in gaat. Een vertrouwensband die bovendien erg fragiel is: vertrouwen komt te voet en gaat te paard ten slotte... Ook pijn, of eigenlijk voornamelijk de mogelijkheid dat het je onverwacht pijn zou kunnen gaan doen, helpt niet. Het stimuleert je natuurlijke reactie, die staat van alertheid, alleen maar meer: pijn is gevaar en dus wegwezen. Ik zou dus altijd om een verdoving vragen… Zo'n prikje kun je prima aan, omdat het niet onverwacht komt.
Wat ik mij afvraag is, is er iemand die dat kan, complete overgave en ontspanning bij de tandarts (of een vergelijkbare situatie)? Iemand die echt volledig relaxed erbij ligt en het allemaal over zich heen laat komen? Je onttrekken aan je instinctieve reactie omdat je de tandarts volledig vertrouwt? Het lijkt mij fantastisch om dat te kunnen, als ik eerlijk ben. Compleet 'Zen' in de tandartsstoel! (Want geef toe, het is een comfortabele stoel! :wink: En normaal gesproken vinden we aandacht toch fijn?)
Wat kun je zelf doen als patient? Als tandarts? Of moeten we ons er maar gewoon bij neerleggen dat naar de tandarts gaan iets stressvols en onprettigs is dat er gewoon bij hoort? Want zo lijken de meeste mensen het toch te zien...
Psychologie van de koude grond? Wellicht, maar ik hou ervan menselijk gedrag (ook dat van mezelf) te analyseren. Geneuzel? :smt017 Ach ieder z'n smaak. Ik lees hier uit interesse al een aantal jaar mee, en ik ben nog nooit iets tegen gekomen dat specifiek hierover gaat, dus laat maar eens horen hoe jullie erover denken! Ik vind het ook interessant te horen hoe mensen die zelf behandelaar zijn zich voelen in de rol van patient. Is het makkelijker of moeilijker om je te ontspannen, de boel over te laten aan een vakgenoot, als je precies weet wat een behandeling inhoudt, maar dus ook wat er fout kan gaan?
Groetjes,
Maureen
(* lees ook http://www.lichaamstaal.nl/afstand.html)
Als ik naar de tandarts moet heb ik altijd een beetje de zenuwen: het spookt minstens een paar dagen door m'n hoofd, en op de ochtend van de afspraak heb ik dat bekende gespannen gevoel in mijn onderbuik en ben ik aan de diarree. Ik doe een poging om in de wachtkamer wat tot rust te komen, maar ik weet niet hoe lang ik precies moet wachten en de eventuele achtergrondgeluiden helpen ook niet. Eenmaal in de stoel heb ik geen tijd om me te ontspannen. Ik zie weer eens nieuw gezicht boven me (zwangerschapsverlof...) en men heeft duidelijk een beetje haast. Ik zet me schrap en binnen niet al te lange tijd sta ik weer buiten. Al die tijd was ik in deze gespannen modus, meestal zonder reden. Het is niet echt angst, meer een soort natuurlijke stress-reactie op de situatie die ik eerder geschetst heb. Volkomen normaal; het zou me niets verbazen als iedereen dit in meer of mindere mate heeft. Als je het vrij sterk hebt, voelt het al gauw als angst natuurlijk... Volkomen normaal, maar zo onnodig en vermoeiend...
En het doet er ook niet echt toe natuurlijk; wat zijn nou die paar momenten lichte stress twee keer per jaar? Je kunt voldoende ratio opbrengen om je instinct te negeren, geen probleem. Je rent heus niet weg :P . Je hebt je check-up weer gehad, en je hoeft pas over een half jaar weer. Het doel is bereikt. Zodra je buiten staat is de buikpijn verdwenen.
Maar het voelt zo onbevredigend, de benadering is zo negatief, terwijl iemand je alleen maar helpt… En als je nou wel eens een lange behandeling moet ondergaan? Die voortdurende stress-modus is zo vermoeiend; zou het niet veel prettiger zijn als je je volledig kon ontspannen, je volledig kon overgeven aan de kundige handen van de tandarts? Maar hiervoor is uiteraard een heel sterke vertrouwensband nodig, omdat het zo tegen je natuur in gaat. Een vertrouwensband die bovendien erg fragiel is: vertrouwen komt te voet en gaat te paard ten slotte... Ook pijn, of eigenlijk voornamelijk de mogelijkheid dat het je onverwacht pijn zou kunnen gaan doen, helpt niet. Het stimuleert je natuurlijke reactie, die staat van alertheid, alleen maar meer: pijn is gevaar en dus wegwezen. Ik zou dus altijd om een verdoving vragen… Zo'n prikje kun je prima aan, omdat het niet onverwacht komt.
Wat ik mij afvraag is, is er iemand die dat kan, complete overgave en ontspanning bij de tandarts (of een vergelijkbare situatie)? Iemand die echt volledig relaxed erbij ligt en het allemaal over zich heen laat komen? Je onttrekken aan je instinctieve reactie omdat je de tandarts volledig vertrouwt? Het lijkt mij fantastisch om dat te kunnen, als ik eerlijk ben. Compleet 'Zen' in de tandartsstoel! (Want geef toe, het is een comfortabele stoel! :wink: En normaal gesproken vinden we aandacht toch fijn?)
Wat kun je zelf doen als patient? Als tandarts? Of moeten we ons er maar gewoon bij neerleggen dat naar de tandarts gaan iets stressvols en onprettigs is dat er gewoon bij hoort? Want zo lijken de meeste mensen het toch te zien...
Psychologie van de koude grond? Wellicht, maar ik hou ervan menselijk gedrag (ook dat van mezelf) te analyseren. Geneuzel? :smt017 Ach ieder z'n smaak. Ik lees hier uit interesse al een aantal jaar mee, en ik ben nog nooit iets tegen gekomen dat specifiek hierover gaat, dus laat maar eens horen hoe jullie erover denken! Ik vind het ook interessant te horen hoe mensen die zelf behandelaar zijn zich voelen in de rol van patient. Is het makkelijker of moeilijker om je te ontspannen, de boel over te laten aan een vakgenoot, als je precies weet wat een behandeling inhoudt, maar dus ook wat er fout kan gaan?
Groetjes,
Maureen
(* lees ook http://www.lichaamstaal.nl/afstand.html)
Re: Overgave
Die controle waar je het over hebt, is zeker een belangrijk punt. Een behandelaar die het in de gaten heeft, dat zijn/haar patient gespannen of angstig is zal het vertrouwen van de patient moeten verdienen (vind ik dan ) door het bespreekbaar te maken.
De tandarts kan zelf dat initiatief nemen. Daar wint ie al een boel vertrouwen mee. Veel patienten komen niet zelf met hun angst op de proppen, omdat zij dat vaak gewoon niet durven.
Daarnaast vind ik ook, dat aan een eerste controle of behandeling een intake vooraf moet gaan, waarbij de patient gewoon rechtop op een stoel zit , tegenover de behandelaar, en niet zoals nogal eens gebeurt plat liggend op de behandelstoel, en de patient een serie vragen krijgt die hij/zij naar het plafond mag roepen. Als dat gebeurt, heb je de eerste misser al te pakken.
Gelijkwaardigheid gaat het hier over. Ieder mens is gespannen voor een medische behandeling of onderzoek, maar door juist dat in een gelijkwaardige situatie bespreekbaar te maken kun je al veel winnen.
Angst voor pijn is natuurlijk een heel grote factor waardoor men gespannen raakt.
Ik ben van mening dat vrijwel iedere behandeling vrijwel pijnloos uitgevoerd kan worden, als er maar voldoende aandacht aan de pijnbestrijding wordt besteedt.
Hetzij door lokale anesthesie alleen, of een combinatie hiervan met andere middelen en mogelijkheden.
De behandelaar zal hier moeite voor moeten doen, doet ie dat niet, dan is het vertrouwen weg (als het er al was).
Realiseer je dat je uiteindelijk als patient altijd de controle hebt, en houdt, maar daar moet je wel wat voor doen.
Als dingen je echt niet aanstaan, zeg het !, en wordt er naar jouw gevoel niet geluisterd..... . inpakken en wegwezen !
Re: Overgave
Dank voor je reactie, en excuus voor mijn late re-reactie!
Dat wat je zegt over die intake is volgens mij heel erg waar, toch heb ik het nog nooit op die manier meegemaakt, die paar keer dat ik van tandarts veranderd ben. De intakes die ik ken houden in dat je een lijstje invult in de wachtkamer en vervolgens gewoon je eerste controle krijgt...
Misschien dat dit soort tijdsintensieve investeringen in een vertrouwensrelatie moeilijk te verenigen met het feit dat de tandarts het druk heeft, en de patiënt eigenlijk ook wel graag snel weer buiten staat, en soms vanwege zenuwen/zich geintimideerd voelen niet durft uit te komen voor wat ie voelt of zou willen.
Groetjes,
Maureen